Rozdzielność czasowników

Czasowniki pod względem rozdzielności możemy podzielić na:
1. rozdzielnie złożone i nierozdzielnie złożone

aufstehen (wstawać)    /     bekommen (otrzymać)
zurückgehen (wracać)         verstehen (rozumieć)

2. czasowniki z tym samym przedrostkiem, które w zależności od swego znaczenia są rozdzielnie lub też nierozdzielnie złożone

unterhalten (rozmawiać)    /    unterhalten (trzymać pod)
übersetzen (tłumaczyć)           übersetzen (przekładać przez)

3. czasowniki zlożone z dwóch czasowników

spazier gehen (iść na spacer)
stehen bleiben (pozostać)

Ad.1
Czasownik jest rozdzielny gdy:
Czasownik jest nierozdzielny gdy:
1. Przedrostek ma samodzielne znaczenie, lecz
znaczenie to w złożeniu z czasownikiem niekoniecznie musi być takie samo
1. Przedrostek nie ma samodzielnego znaczenia
 
bekommen (otrzymywać)
verstehen (rozumieć)
aufstehen (wstawać)
(auf = na)
zurückgehen (wracać) (zurück = z powrotem)
2. Przedrostek jest akcentowany 2. Przedrostek nie jest akcentowany
'auf-stehen 'zurück-gehen be'kommen, ver'stehen
3. W imiesłowie czasu przeszłego otrzymuje przedrostek "ge-" 3. W imiesłowie czasu przeszłego nie ma przerostka "ge-"
aufgestanden, zuruckgekommen bekommen, verstanden


Najczęściej spotykane przedrostki
rozdzielnie złożone: nierozdzielnie złożone :
ab-
absteigen (zsiadać)
an-
ankommen (przybywać)
auf-
aufstehen (wstawać)
aus-
ausfullen (wypelniać)
bei-
beilegen (dołożyć)
mit-
mitnehmen (zabrać)
nach-
nachahmen (naśladować)
vor-
vorschlagen (proponować)
zu-
zumachen (zamykać)
da-
dableiben (pozostawać)
ein-
einladen (zapraszać)
empor-
emporsteigen (wspinać się)
fort-
fortgehen (odchodzić)
her-
herstellen (produkować)
hin-
hinlegen (odłożyć)
los-
losfahren (wyjechać)
nieder-
niedergehen (lądować)
weg-
wegfliegen (odlatywać)
weiter-
weitermachen (kontynuować)
zurück-
zurückgehen (wracać)
zusammen-
zusammenarbeiten (współpracować)
statt-
stattfinden (znajdowć się)
teil-
teilnehmen (brać udział)
be-
bestellen (zamówić)
ent-
entfuhren (uprowadzić)
ge-
gehoren (należeć)
emp-
empfehlen (polecić)
er-
erzahlen (opowiadać)
miss-
misstrauen (nie ufać)
ver-
verstehen (rozumieć)
zer-
zerstoren (zniszczyć)
de-
demontieren (demontować)
des-
desorganisieren(dezorganizować)
re-
reparieren (reperować)

























W zdaniu o szyku prostym i przestawnym przedrostek czasownika rozdzielnie złożonego znajduje się zawsze na jego końcu.

Er steht jeden Tag um 7 Uhr auf.
On wstaje każdego dnia o 7 godzinie.

Er beginnt seine Arbeit um 9 Uhr und deshalb steht er jeden Tag um 7 Uhr auf.
On zaczyna swą pracę o 9 godzinie i dlatego wstaje każdego dnia o 7 godzinie.

Gdy zdania te zawierają czasownik posiłkowy w czasach złożonych lub modalny wówczas czasownik rozdzielnie złożony łączy się z przedrostkiem na końcu zdania.

Er ist am Montag um 7 Uhr aufgestanden.
On wstał w poniedziałek o 7 godzinie.

Er beginnt seine Arbeit um 9 Uhr und deshalb wird er am Montag um 7 Uhr aufstehen.
On zaczyna swą pracę o 9 godzinie i dlatego wstanie w poniedziałek o 7 godzinie.

Er muss jeden Tag um 7 Uhr aufstehen.
On musi każdego dnia wstawac o 7 godzinie.

Er beginnt seine Arbeit um 9 Uhr deshalb muss er jeden Tag um 7 Uhr aufstehen.
On zaczyna swą pracę o 9 godzinie i dlatego musi każdego dnia wstawać o 7 godzinie.

Czasownik rozdzielnie złożony w zdaniach podrzędnych jest również połączony z przedrostkim.

Sie weiss, dass er jeden Tag um 7 Uhr aufsteht.
Sie weiss, dass er jeden Tag um 7 Uhr aufstehen muss.


Ad. 2
W zależności od swego znaczenia czasowniki z poniżej wymienionymi przedrostkami mogą być rozdzielnie lub też nierozdzielnie złożone.

durch-
Er kreuzt den Tekst durch. (przekreślać)
Seine Krankheit durchkreuzt unsere Plane. (pokrzyżować projekt, plan)
über-
Sie setzt das kranke Kind uber. (przesadzać na inne miejsce)
Sie ubersetzt den Tekst. (tlumaczyć, przekładać tekst)
um-
Sie stellt die Vase um. (przestawić)
Sie umstellen das Haus. (obstawiać)
unter-
Sie halt die Tasche unter. (trzymać pod)
Sie unterhalt sich mit ihm lebhaft. (rozmawiać)
wieder-
Sie holt diese Tasche wieder. (ponownie przynieść)
Sie wiederholt den Tekst. (powtarzać)
wider-
Sie scheint wider. (odbijać np. światło)
Ich widerrate dir diese Reise. (odradzać)

Można przyjąć zasadę, że czasowniki mające znaczenie dokładne ze swą treścią są rozdzielnie złożone, a w znaczeniu przenośnym są nierozdzielnie złożone.


Ad. 3
Czasowniki złożone z dwóch czasowników są rozdzielnie złożone i pierwszy z nich umieszczamy na końcu zdania w bezokoliczniku, a drugi odmieniamy zgodnie z podmiotem.

stehen bleiben (stać) Sie bleibt hier stehen.
spazieren gehen
(iść na spacer)
Sie geht heute mit ihm spazieren.

W połączeniu z czasownikiem modalnym znajduje się on na końcu zdania.

Sie muss hier stehen bleiben.
Sie muss heute mit ihm spazieren gehen.
Gesund
Magazyn dla uczących się niemieckiego

Chcesz wiedzieć więcej
o BUSINESS ENGLISH Magazine Kliknij...

Magazyn do nauki języka angielskiego biznesowego

Czy znasz magazyn
ENGLISH MATTERS? Kliknij...

Magazyn do nauki języka angielskiego

Poznaj
FRANCAIS PRESENT Kliknij...

Magazyn do nauki języka francuskiego

Do hiszpańskiego:
ESPANOL? SI, GRACIAS Kliknij...

Magazyn do nauki języka hiszpańskiego

Już w sprzedaży
OSTANOWKA: ROSSIJA Kliknij...

Nowy magazyn do nauki języka rosyjskiego

Repetytorium maturalne
Poziom podstawowy

Repetytorium maturalne
Poziom podstawowy